-
تفسیر نمونه جلد 17 صفحه 75
شنبه 22 شهریور 1393 18:33
در اینجا آیه و لو ان ما فى الارض من شجرة اقلام ... (آیه مورد بحث ) نازل شد، و روشن ساخت که علم انسان هر قدر هم گسترده باشد در برابر علم خداوند ذره بى مقدارى بیش نیست ، و آنچه نزد شما بسیار است نزد خدا بسیار کم است . نظیر این روایت را از طریق دیگرى در ذیل آیه 109 سوره کهف بیان کردیم . به هر حال قرآن مجید براى ترسیم علم...
-
تفسیر نمونه جلد 17 صفحه 74
شنبه 22 شهریور 1393 18:33
الغنى الحمید). او غنى على الاطلاق ، و حمید از هر نظر است ، چرا که هر موهبتى در جهان است به او باز مى گردد، و هر کس هر چه دارد از او دارد، و خزائن همه خیرات به دست او است و این دلیل زنده غناى او مى باشد. و از آنجا که «حمد» به معنى ستایش بر کار نیکى است که به اختیار از کسى سر مى زند و هر نیکى در جهان مى بینیم از سوى...
-
تفسیر نمونه جلد 17 صفحه 73
شنبه 22 شهریور 1393 18:33
با توجه به این بحث اجمالى ، به شرح آیات باز گردیم : نخست مى فرماید: «اگر از آنها سؤ ال کنى چه کسى آسمانها و زمین را آفریده است بطور قطع در پاسخ مى گویند «الله» (و لئن سالتهم من خلق السموات و الارض لیقولن الله ). این تعبیر که در آیات دیگر قرآن نیز دیده مى شود (سوره عنکبوت آیه 6361، زمر 38، زخرف 9) از یک سو دلیل بر این...
-
تفسیر نمونه جلد 17 صفحه 71
شنبه 22 شهریور 1393 18:32
آیه 25 - 30 آیه و ترجمه وَ لَئن سأَلْتَهُم مَّنْ خَلَقَ السمَوَتِ وَ الاَرْض لَیَقُولُنَّ اللَّهُ قُلِ الحَْمْدُ للَّهِ بَلْ أَکثرُهُمْ لا یَعْلَمُونَ(25) للَّهِ مَا فى السمَوَتِ وَ الاَرْضِ إِنَّ اللَّهَ هُوَ الْغَنىُّ الحَْمِیدُ(26) وَ لَوْ أَنَّمَا فى الاَرْضِ مِن شجَرَةٍ أَقْلَمٌ وَ الْبَحْرُ یَمُدُّهُ مِن...
-
تفسیر نمونه جلد 17 صفحه 70
شنبه 22 شهریور 1393 18:31
طبق آنچه راغب در مفردات آورده به خبرى گفته مى شود که محتوا و فایده مهمى دارد و صریح و آشکار و خالى از هر گونه کذب است ، روشن مى شود که این تعبیرات اشاره به آن است که خداوند در قیامت چنان افشاگرى از اعمال انسانها مى کند که جاى هیچگونه اعتراض و انکار براى کسى باقى نمى ماند، آنچه را مردم در این دنیا انجام مى دهند و غالبا...
-
تفسیر نمونه جلد 17 صفحه 69
شنبه 22 شهریور 1393 18:31
بارها گفته ایم که این تفسیرها بیان مصداقهاى روشن است ، و منافات با مصادیق دیگرى همچون توحید و تقوى و مانند آن ندارد. سپس به بیان حال گروه دوم پرداخته مى گوید: «کسى که کافر شود و این حقایق روشن را انکار کند، کفر او تو را غمگین نسازد» (و من کفر فلا یحزنک کفره ). چرا که تو وظیفه ات را به خوبى انجام داده اى ، او است که بر...
-
تفسیر نمونه جلد 17 صفحه 68
شنبه 22 شهریور 1393 18:30
نجات از قعر دره مادیگرى و ارتقاء به بلندترین قله هاى معرفت و معنویت و روحانیت نیاز به یک وسیله محکم و مطمئن دارد این وسیله چیزى جز ایمان و عمل صالح نیست ، غیر آن ، همه پوسیده و پاره شدنى و مایه سقوط و مرگ است ، علاوه بر این آنچه باقى مى ماند این وسیله است ، و بقیه همه فانى و نابود شدنى است . و لذا در پایان آیه مى...
-
تفسیر نمونه جلد 17 صفحه 67
شنبه 22 شهریور 1393 18:30
در حقیقت قرآن در اینجا پوشش پیروى از سنت نیاکان را که ظاهرى فریبنده دارد کنار مى زند و چهره واقعى عمل آنها را که همان پیروى از شیطان در مسیر آتش دوزخ و جهنم است آشکار مى سازد. آرى رهبرى شیطان به تنهائى کافى است که انسان با آن مخالفت کند، هر چند در لفافه هاى دعوت به سوى حق بوده باشد که مسلما یک پوشش انحرافى است و...
-
تفسیر نمونه جلد 17 صفحه 66
شنبه 22 شهریور 1393 18:30
و بجاى اینکه بخشنده آنهمه نعمتهاى آشکار و نهان را بشناسند، رو به سوى شرک و انکار، از سر جهل و لجاجت مى آورند. در اینکه فرق در میان «علم» و «هدایت» و «کتاب منیر» چیست ؟ شاید بهترین بیان این باشد که «علم» اشاره به ادراکاتى است که انسان از طریق عقل و خرد خویش درک مى کند، و «هدى» اشاره به معلمان و رهبران الهى و آسمانى و...
-
تفسیر نمونه جلد 17 صفحه 65
شنبه 22 شهریور 1393 18:29
همچون آفرینش و حیات و انواع روزیها، و نعمتهاى «باطن» را اشاره به امورى مى دانند که بدون دقت و مطالعه قابل درک نیست (مانند بسیارى از قدرتهاى روحى و غرائز سازنده ). بعضى نعمت «ظاهر» را اعضاى ظاهر و نعمت «باطن» را قلب شمرده اند. بعضى دیگر نعمت «ظاهر» را زیبائى صورت و قامت راست و سلامت اعضاء و نعمت «باطن» را «معرفة الله»...
-
تفسیر نمونه جلد 17 صفحه 64
شنبه 22 شهریور 1393 18:29
روى سخن را به همه انسانها کرده مى گوید: «آیا ندیدید خداوند آنچه را در آسمانها و زمین است مسخر فرمان شما کرد که در مسیر منافع و سود شما حرکت کنند»؟ (الم تروا ان الله سخر لکم ، ما فى السموات و ما فى الارض ). تسخیر موجودات آسمانى و زمینى براى انسان مفهوم وسیعى دارد که هم شامل امورى مى شود که در قبضه اختیار او است و با...
-
تفسیر نمونه جلد 17 صفحه 63
شنبه 22 شهریور 1393 18:28
ترجمه: 20 - آیا ندیدى خداوند آنچه را در آسمانها و زمین است مسخر شما کرده و نعمتهاى خود را - چه نعمتهاى ظاهر و چه نعمتهاى باطن - بر شما گسترده و افزون ساخته است ؟ ولى بعضى از مردم بدون هیچ دانش و هدایت و کتاب روشنى در باره خدا مجادله مى کنند. 21 - هنگامى که به آنها گفته شود از آنچه خدا نازل کرده پیروى کنید، مى گویند:...
-
تفسیر نمونه جلد 17 صفحه 62
شنبه 22 شهریور 1393 18:28
آیه 20 - 24 آیه و ترجمه أَ لَمْ تَرَوْا أَنَّ اللَّهَ سخَّرَ لَکُم مَّا فى السمَوَتِ وَ مَا فى الاَرْضِ وَ أَسبَغَ عَلَیْکُمْ نِعَمَهُ ظهِرَةً وَ بَاطِنَةً وَ مِنَ النَّاسِ مَن یجَدِلُ فى اللَّهِ بِغَیرِ عِلْمٍ وَ لا هُدًى وَ لا کِتَبٍ مُّنِیرٍ(20) وَ إِذَا قِیلَ لهَُمُ اتَّبِعُوا مَا أَنزَلَ اللَّهُ قَالُوا بَلْ...
-
تفسیر نمونه جلد 17 صفحه 61
شنبه 22 شهریور 1393 18:27
«فروتنى ریشه هر خیر و سعادتى است ، تواضع مقام والائى است ، و اگربراى فروتنى زبان و لغتى بود که مردم مى فهمیدند بسیارى از اسرار نهانى و عاقبت کارها را بیان مى کرد... کسى که براى خدا فروتنى کند، خدا او را بر بسیارى از بندگانش برترى مى بخشد... هیچ عبادتى نیست که مقبول درگاه خدا و موجب رضاى او باشد مگر اینکه راه ورود آن...
-
تفسیر نمونه جلد 17 صفحه 60
شنبه 22 شهریور 1393 18:26
بهترین و گویاترین دلیل در این زمینه خود روایات اسلامى است ، که نمونه اى از آن را در اینجا از نظر مى گذرانیم . شخصى نزد پیامبر (صلى اللّه علیه و آله و سلّم ) آمد، عرض کرد یا رسول الله او صنى ، فکان فیما اوصاه ان قال الق اخاک بوجه منبسط: «مرا سفارش کن ، فرمود: برادر مسلمانت را با روى گشاده ملاقات کن». در حدیث دیگرى از...
-
تفسیر نمونه جلد 17 صفحه 59
شنبه 22 شهریور 1393 18:26
این دیوانه واقعى است اما آنکه دیدید بیمار است ! 2 - آداب سخن گفتن در اندرزهاى لقمان اشاره اى به آداب سخن گفتن شده بود، و در اسلام باب وسیعى براى این مساله گشوده شده ، از جمله اینکه : تا سخن گفتن ضرورتى نداشته باشد سکوت از آن بهتر است . چنانکه در حدیثى از امام صادق (علیه السلام ) مى خوانیم : السکوت راحة للعقل : «سکوت...
-
تفسیر نمونه جلد 17 صفحه 58
شنبه 22 شهریور 1393 18:25
و همنشین قارون خواهد بود، چرا که او نخستین کسى بود که غرور و کبر را بنیاد نهاد». و نیز از امام صادق (علیه السلام ) مى خوانیم که فرمود: «خداوند ایمان را بر جوارح و اعضاى انسان واجب کرده و در میان آنها تقسیم نموده است : از جمله بر پاهاى انسان واجب کرده است که به سوى معصیت و گناه نرود، و در راه رضاى خدا گام بردارد. و لذا...
-
تفسیر نمونه جلد 17 صفحه 57
شنبه 22 شهریور 1393 18:25
و اگر مى بینیم در بعضى از روایات که از امام صادق (علیه السلام ) نقل شده این آیه به عطسه اى که با صوت بلند ادا مى شود، و یا داد و فریاد به هنگام سخن گفتن تفسیر گردیده در حقیقت بیان مصداق روشنى از آن است . نکته ها: 1 - آداب راه رفتن درست است که راه رفتن مساله ساده اى است ، اما همین مساله ساده مى تواند بیانگر حالات درونى...
-
تفسیر نمونه جلد 17 صفحه 56
شنبه 22 شهریور 1393 18:24
دیگرى مقایسه نکند. گر چه این دو صفت غالبا تواءمند، و ریشه مشترک دارند ولى گاه از هم جدا مى شوند. و «امر» به رعایت اعتدال در «عمل» و «سخن»، زیرا تکیه روى اعتدال در راه رفتن یا آهنگ صدا در حقیقت به عنوان مثال است . و براستى کسى که این صفات چهارگانه را دارد انسان موفق و خوشبخت و پیروزى است ، در میان مردم محبوب ، و در...
-
تفسیر نمونه جلد 17 صفحه 55
شنبه 22 شهریور 1393 18:24
یکنوع بیمارى روانى و اخلاقى است ، یکنوع انحراف در تشخیص و تفکر است ، و گر نه یک انسان سالم از نظر روح و روان هرگز گرفتار اینگونه پندارها و تخیلات نمى شود. ناگفته پیدا است که منظور «لقمان»، تنها مساله روى گرداندن از مردم و یا راه رفتن مغرورانه نیست ، بلکه منظور مبارزه با تمام مظاهر تکبر و غرور است اما از آنجا که این...
-
تفسیر نمونه جلد 17 صفحه 54
شنبه 22 شهریور 1393 18:24
از منکر، باز گردد، ولى در بعضى دیگر از آیات قرآن این تعبیر بعد از مساله صبر مطرح شده که احتمال اول را تقویت مى کند. سپس لقمان به مسائل اخلاقى در ارتباط با مردم و خویشتن پرداخته ، نخست تواضع و فروتنى و خوشروئى را توصیه کرده مى گوید: «با بى اعتنائى از مردم روى مگردان» (و لا تصعر خدک للناس ). «و مغرورانه بر روى زمین راه...
-
تفسیر نمونه جلد 17 صفحه 53
شنبه 22 شهریور 1393 18:23
چرا که نماز مهمترین پیوند تو با خالق است ، نماز قلب تو را بیدار و روح تو را مصفى ، و زندگى تو را روشن مى سازد. آثار گناه را از جانت مى شوید، نور ایمان را در سراى قلبت پرتوافکن مى دارد، و تو را از فحشاء و منکرات باز مى دارد. بعد از برنامه نماز به مهمترین دستور اجتماعى یعنى امر به معروف و نهى از منکر پرداخته مى گوید:...
-
تفسیر نمونه جلد 17 صفحه 52
شنبه 22 شهریور 1393 18:23
توجه به این آگاهى پروردگار از اعمال انسان ، و محفوظ ماندن همه نیکیها و بدیها در کتاب علم پروردگار و نابود نشدن چیزى در این عالم هستى ، خمیر مایه همه اصلاحات فردى و اجتماعى است و نیروى محرک قوى به سوى خیرات و باز دارنده مؤ ثر از شرور و بدیها است . ذکر «سماوات» و «ارض» بعد از بیان «صخره» در حقیقت از قبیل ذکر عام بعد از...
-
تفسیر نمونه جلد 17 صفحه 51
شنبه 22 شهریور 1393 18:22
18 - (پسرم !) با بى اعتنائى از مردم روى مگردان ، و مغرورانه بر زمین راه مرو که خداوند هیچ متکبر مغرورى را دوست ندارد. 19 - (پسرم !) در راه رفتن اعتدال را رعایت کن ، از صداى خود بکاه (و هرگز فریاد مزن ) که زشتترین صداها صداى خران است . تفسیر: همچون کوه بایست و با مردم خوشرفتارى کن ! نخستین اندرز لقمان پیرامون مساله...
-
تفسیر نمونه جلد 17 صفحه 50
شنبه 22 شهریور 1393 15:19
آیه 16 - 19 آیه و ترجمه یَبُنىَّ إِنهَا إِن تَک مِثْقَالَ حَبَّةٍ مِّنْ خَرْدَلٍ فَتَکُن فى صخْرَةٍ أَوْ فى السمَوَتِ أَوْ فى الاَرْضِ یَأْتِ بهَا اللَّهُ إِنَّ اللَّهَ لَطِیفٌ خَبِیرٌ(16) یَبُنىَّ أَقِمِ الصلَوةَ وَ أْمُرْ بِالْمَعْرُوفِ وَ انْهَ عَنِ الْمُنکَرِ وَ اصبرْ عَلى مَا أَصابَک إِنَّ ذَلِک مِنْ عَزْمِ...
-
تفسیر نمونه جلد 17 صفحه 49
شنبه 22 شهریور 1393 15:18
شده بود، به خاطر نسبت و مال و جمال و جسم او نبود بلکه او مردى بود که در انجام فرمان خدا قوى و نیرومند بود، از گناه و شبهات اجتناب مى کرد، ساکت و خاموش بود با دقت مى نگریست بسیار فکر مى کرد، تیزبین بود، و هرگز در (آغاز) روز نخوابید و در مجالس (به رسم مستکبران ) تکیه نمى کرد، و رعایت آداب را کاملا مى نمود، آب دهن نمى...
-
تفسیر نمونه جلد 17 صفحه 48
شنبه 22 شهریور 1393 15:18
تلاش بر خیز. دستور کسى را که از تو بزرگتر است بشنو. اگر از تو تقاضاى مشروعى دارند همیشه جواب مثبت بده ، و هرگز نه نگوى ، زیرا گفتن نه ، نشانه عجز و ناتوانى و سبب ملامت است ... هرگز نماز را از اول وقت تاخیر نینداز، و این دین خود را فورا ادا کن . با جماعت نماز بگذار، هر چند در سختترین حالات باشید... اگر مى توانى از هر...
-
تفسیر نمونه جلد 17 صفحه 47
شنبه 22 شهریور 1393 15:18
غرق شدند، کشتى تو در این دریا باید تقواى الهى باشد، و زاد و توشهات ایمان ، و بادبان این کشتى توکل ، و ناخداى آن عقل ، و راهنماى آن علم ، و سکان آن صبر است». ب - در گفتار دیگرى به فرزندش در آداب مسافرت چنین مى گوید: پسرم ! هنگامى که مسافرت مى کنى ، اسلحه و لباس و خیمه و وسیله نوشیدن آب ، و وسائل دوختن و داروهاى ضرورى...
-
تفسیر نمونه جلد 17 صفحه 46
شنبه 22 شهریور 1393 15:17
«فرشتگان از منطق جالب لقمان در شگفتى فرو رفتند، لقمان این سخن را گفت و به خواب فرو رفت ، و خداوند نور حکمت در دل او افکند، هنگامى که بیدار شد زبان به حکمت گشود!...». 2 - گوشه اى از حکمت لقمان بعضى از مفسران در اینجا به تناسب اندرزهاى لقمان که در آیات این سوره منعکس است قسمتهائى از سخنان حکمت آمیز این مرد الهى را بازگو...
-
تفسیر نمونه جلد 17 صفحه 45
شنبه 22 شهریور 1393 15:16
بر آن نیست ، بلکه شواهد روشنى بر ضد آن داریم . در بعضى از روایات آمده است که شخصى به لقمان گفت : «مگر تو با ما شبانى نمى کردى»؟ در پاسخ گفت : آرى چنین است . سؤ ال کننده پرسید: پس از کجا اینهمه علم و حکمت نصیب تو شد؟ در پاسخ گفت : قدر الله ، و اداء الامانة و صدق الحدیث و الصمت عما لا یعنینى : «این به خواست خدا بود، و...