آیه
بعد هدف نهائى نزول قرآن را با این عبارت بازگو مى کند: «این کتاب حکیم
مایه هدایت و رحمت براى نیکوکاران است» (هدى و رحمة للمحسنین ).
«هدایت» در حقیقت مقدمه اى است براى «رحمت پروردگار»، چرا که انسان نخست در
پرتو نور قرآن حقیقت را پیدا مى کند و به آن معتقد مى شود، و در عمل خود
آن را به کار مى بندد، و به دنبال آن مشمول رحمت واسعه و نعمتهاى بى پایان
پروردگار مى گردد.
قابل توجه اینکه در اینجا قرآن ، مایه هدایت و رحمت
«محسنین» شمرده شده ، و در آغاز سوره نمل ، مایه هدایت و بشارت «مؤ منین»
(هدى و بشرى للمؤ منین ).
و در آغاز سوره بقره ، مایه هدایت «متقین» (هدى للمتقین ).
این تفاوت تعبیر ممکن است به خاطر آن باشد که بدون تقوا و پرهیزگارى روح
تسلیم و پذیرش حقائق در انسان زنده نمى شود، و طبعا هدایتى در کار نخواهد
بود.
و از این مرحله پذیرش حق که بگذریم ، مرحله ایمان فرا مى رسد که علاوه بر هدایت ، بشارت به نعمتهاى الهى نیز وجود خواهد داشت .
و اگر از مرحله تقوى و ایمان فراتر رویم و به مرحله عمل صالح برسیم رحمت خدا نیز در آنجا افزوده مى شود.
بنابراین سه آیه فوق ، سه مرحله پى در پى از مراحل تکامل بندگان خدا را
بازگو مى کند: مرحله پذیرش حق ، مرحله ایمان و مرحله عمل ، و قرآن در این
سه مرحله به ترتیب مایه هدایت و بشارت و رحمت است (دقت کنید).
آیه بعد محسنین را با سه وصف ، توصیف کرده ، مى گوید: «آنها کسانى