18 - (پسرم !) با بى اعتنائى از مردم روى مگردان ، و مغرورانه بر زمین راه مرو که خداوند هیچ متکبر مغرورى را دوست ندارد.
19 - (پسرم !) در راه رفتن اعتدال را رعایت کن ، از صداى خود بکاه (و هرگز فریاد مزن ) که زشتترین صداها صداى خران است .
همچون کوه بایست و با مردم خوشرفتارى کن !
نخستین اندرز لقمان پیرامون مساله توحید و مبارزه با شرک بود، دومین اندرز
او در باره حساب اعمال و معاد است که حلقه مبدء و معاد را تکمیل مى کند.
مى گوید: «پسرم ! اگر اعمال نیک و بد، حتى به اندازه سنگینى خردلى باشد،
در درون صخره اى یا در گوشه اى از آسمان یا درون زمین جاى گیرد، خدا آن را
در دادگاه قیامت حاضر مى کند، و حساب آن را مى رسد چرا که خداوند دقیق و
آگاه است» (یا بنى انها ان تک مثقال حبة من خردل فتکن فى صخرة او فى
السماوات او فى الارض یات بها الله ان الله لطیف خبیر).
«خردل» گیاهى است که داراى دانه هاى سیاه بسیار کوچکى است که در کوچکى و حقارت ضرب المثل مى باشد.
اشاره به اینکه اعمال نیک و بد هر قدر کوچک و کم ارزش ، و هر قدر مخفى و
پنهان باشد، همانند خردلى که در درون سنگى در اعماق زمین ، یا در گوشه اى
از آسمانها مخفى باشد، خداوند لطیف و خبیر که از تمام موجودات کوچک و بزرگ و
صغیر و کبیر در سراسر عالم هستى آگاه است آن را براى حساب ، و پاداش و
کیفر حاضر مى کند، و چیزى در این دستگاه گم نمى شود!
ضمیر در «انها» به «حسنات و سیئات و اعمال نیک و بد» باز مى گردد.