سوره‌ی لقمان

سوره مبارکه لقمان مکی و دارای 34 آیه است و براساس ترتیب کتاب قرآن‌کریم سی و یکمین سوره می‌باشد.  این سوره را به آن جهت لقمان می‌گویند که نام حضرت لقمان در تمام قرآن دو بار آن هم در همین سوره آمده و خداوند در این سوره موعظه‌ها و نصیحت‌های لقمان به فرزندش را با سبک و شیوه زیبایی بیان کرده است‌.

این سوره انسان‌ها را به طور کلی به دو دسته و گروه تقسیم می‌کند، یک گروه‌، نیکوکاران و صالحان و گروه دوم‌، گمراهان و مستکبران‌

سوره لقمان نکات آموزنده فراوانی را در بر دارد که مهمترین آن‌ها عبارتند از:

1. اشاره به حروف مقطعه و رمزی‌.

2. اشاره به عظمت و اهمیت قرآن و نقش سازنده و اهداف بزرگ آن‌.

3. این سوره انسان‌ها را به طور کلی به دو دسته و گروه تقسیم می‌کند، یک گروه‌، نیکوکاران و صالحان و گروه دوم‌، گمراهان و مستکبران‌، سپس قسمت هایی از اعمال ،صفات و نشانه‌های آنان را توضیح می‌دهد، بعد عاقبت کار هر دو گروه را در دنیا و آخرت ترسیم می‌کند. 

4. در قسمتی دیگر از آیات این سوره‌، به این نکته اشاره شده که زمین و آسمان‌ها بدون تکیه‌گاه و بدون ستون و با پایه‌های نامرئی در میان فضا معلق هستند، این واقعیت در آیه 10 این سوره آمده که از یک راز بزرگ علمی‌، یعنی نیروی جاذبه‌، پرده برداشته و یکی از جنبه‌ها و ابعاد اعجاز و معجزات قرآن به شمار می‌رود.

5. در قسمتی دیگر از این سوره به موعظه‌ها و نصیحت‌های آموزنده و حکمت‌آمیز حضرت لقمان نسبت به فرزندش که در ضمن آیه 12 تا 19، سخنان حکیمانه و مهم و آموزنده‌ای از زبان آن دانشمند حکیم آمده است‌.

6. حقوق والدین و لزوم اطاعت از فرمان آنان و خدمت و حفظ حرمت آن‌ها و رعایت حقوق پدر و مادر قسمتی دیگر از این سوره می‌باشد.

  

7. در بخشی دیگر از سوره لقمان‌، درباره وسعت و بزرگی جهان خلقت و آفرینش که بی‌نهایت گسترده و بزرگ می‌باشد و نیز درباره اسرار و پدیده‌های شگفت‌انگیز که غیر قابل شمارش هستند و همچنین درباره کتاب بزرگ هستی که با قلم پر قدرت خداوند متعال نگاشته شده سخن گفته شده است‌.

8. در قسمتی دیگر از این سوره آیات و نشانه‌های توحید، خداشناسی‌، قدرت و عظمت و بزرگی خداوند متعال‌، دلایل و برهان‌های وجود خداوند، بیان شده است‌.

9. در بخش دیگری از سوره لقمان به یک نکته اشاره شده که انسان تا گرفتار دام مصیبت و بلاست‌، عاجز و درمانده‌، روی نیاز به سوی خدا می‌کند و تمام امیدش به او است‌؛ ولی همین که رهایی یافت‌، خدا و لطف او را به دست فراموشی می‌سپارد و به نا شکری و نا فرمانی می‌پردازد.

10. در بخشی دیگر از این سوره خداوند متعال برخی از صحنه‌ها، اموال و اوضاع وحشت‌انگیز روز قیامت را بیان می‌کند که انسان در این دنیای فانی و زودگذر از آن صحنه‌ها و اوضاع غافل است‌.

11. در قسمت پایانی سوره‌، به پنج علم از علوم که اختصاص به خداوند متعال دارند و غیر از او کسی از آن اطلاع ندارد اشاره می‌شود که آن‌ها عبارتند از: زمانی برپایی روز قیامت‌، نزول باران و تعداد قطرات و آثار و خصوصیات آن‌، آن‌چه در رحم مادران قرار دارد؛ فردا چه سرنوشتی در انتظار انسان است‌؛ انسان در کجا و چگونه خواهد مرد.

فضیلت و خواص سوره لقمان

در فضیلت این سوره از پیامبر اسلام صلی الله علیه وآله و سلم روایت شده: هر که این سوره را قرائت کند در روز قیامت لقمان رفیق و همراه او خواهد بود و ده برابر تعداد کسانی که امر به معروف و نهی از منکر کرده اند به او حسنه داده می شود. مجمع البیان،ج8، ص74

امام باقر علیه السلام فرموده اند: هر کس که هر شب سوره لقمان را قرائت نماید خداوند سی فرشته را مأمور حفظ و نگهداری او از ابلیس و سپاهیان او می کند و اگر صبحگاه نیز این سوره را قرائت کند، تا شب در امان و حفظ الهی خواهد بود. ثواب الاعمال، ص110

فرآوری:نعیمه درویشی

بخش کودک و نوجوان تبیان

---

منابع: آل بیت،پورتال انهار